“Παρατηρητής Διδασκαλίας”
Σκοπός της Δράσης «Παρατηρητής Διδασκαλίας»
Ο σκοπός της Δράσης «Παρατηρητής Διδασκαλίας» είναι η παροχή διδακτικής ανατροφοδότησης πρός ένα/μια ακαδημαϊκό. Στόχος, είναι η βελτίωση πρακτικών και στρατηγικών διδασκαλίας, σε ακαδημαϊκό επίπεδο, με έμφαση στον φοιτητοκεντρικό χαρακτήρα της διδασκαλίας. Η ματιά ενός τρίτου παρατηρητή μπορεί να παρέχει στον/ην ακαδημαϊκό στοιχεία και εργαλεία βέλτιστης πρακτικής, τα οποία μπορεί να χρησιμοποιηθούν προς όφελος τόσο των φοιτητών/τριών όσο και των ακαδημαϊκών.
Πού βασίζεται η Δράση «Παρατηρητής Διδασκαλίας»;
Ανατροφοδότηση από Ομότιμους
Πρόσφατες έρευνες αναφέρουν πως «Η ευρύτερη αξιοποίηση της ανατροφοδότησης από ομοτίμους της διδασκαλίας έχει τη δυνατότητα να συμβάλει πολύτιμα στην πρόοδο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Μεταξύ των διαφόρων ωφελειών της, η ανατροφοδότηση από ομοτίμους μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο βοηθώντας τους ακαδημαϊκούς να ενισχύσουν τη διδασκαλία τους, στην αναγνώριση και επιβράβευση δεξιοτήτων και επιτευγμάτων τους στη διδασκαλία, και στην ανάπτυξη της ακαδημαϊκής σταδιοδρομίας τους. Η πιο διαδεδομένη και συστηματική χρήση της ανατροφοδότησης από ομοτίμους της διδασκαλίας, αυξάνει τις ευκαιρίες για την ενίσχυση της ποιότητας της διδασκαλίας και της μάθησης σε πανεπιστήμια.» (Devlin & Bell, 2008).
Ποια τα οφέλη από τη Δράση «Παρατηρητής Διδασκαλίας»;
Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες η παρατήρηση από ομοτίμους/ες είναι ένα χρήσιμο εργαλείο για την ενθάρρυνση των ακαδημαϊκών να αναστοχαστούν τη δική τους διδακτική πρακτική, και έτσι να βελτιώσουν την ποιότητα της προσφερόμενης διδασκαλίας (Bell, A., & Mladenovic, R. 2008). Αυτό ισχύει ανεξάρτητα από το μάθημα που διδάσκεται. Συνοπτικά τα οφέλη της ανατροφοδότησης από ομότιμους είναι:
1. Ενισχύει τη διδασκαλία και τη μάθηση.
2. Αποτελεί θεμελιώδες εργαλείο για την ανάπτυξη της διδασκαλίας, συμπληρώνοντας την ανατροφοδότηση που συλλέγεται από τους/τις φοιτητές/τριες.
3. Αυξάνει την ποιότητας της διδασκαλίας και μάθησης.
4. Αξιοποιεί την εκπαιδευτική τεχνογνωσία και κρίση των ακαδημαϊκών στους τομείς τους.
5. Παρέχει ανατροφοδότηση που επιβεβαιώνει τις καλές πρακτικές και προτείνει τομείς στους οποίους η ανάπτυξη μπορεί να είναι χρήσιμη.
Επίτευξη των στόχων για την Ποιοτική Εκπαίδευση – Sustainable Development Goals (SDG)
Η προτεινόμενη Δράση θα βοηθήσει τους ακαδημαϊκούς και κατ’ επέκταση το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου στην επίτευξη των Στόχων της Αειφόρου Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών και συγκεκριμένα, τον τέταρτο με τίτλο “Ποιοτική Εκπαίδευση”. Ειδικότερα, συμβάλλει στην επίτευξη των παρκάτω στόχων:
4.4: Μέχρι το 2030, να αυξηθεί σημαντικά ο αριθμός των νέων και των ενηλίκων που διαθέτουν σχετικές δεξιότητες, συμπεριλαμβανομένων των τεχνικών και επαγγελματικών δεξιοτήτων, για την απασχόληση, τις αξιοπρεπείς θέσεις εργασίας και την επιχειρηματικότητα.
4.7: Έως το 2030, διασφάλιση ότι όλοι οι μαθητές αποκτούν τις γνώσεις και τις δεξιότητες που απαιτούνται για την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης, μέσω της εκπαίδευσης για βιώσιμη ανάπτυξη και βιώσιμου τρόπου ζωής, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την ισότητα των φύλων, την προώθηση μιας κουλτούρας ειρήνης και μη βίας, παγκόσμια πολίτευση και την εκτίμηση της πολιτιστικής πολυμορφίας και της συμβολής του πολιτισμού στη βιώσιμη ανάπτυξη.
Διαδικασία εφαρμογής της Δράσης «Παρατηρητής Διδασκαλίας»
Η διδακτική ανατροφοδότηση θα παρέχεται από μέλη ΔΕΠ και ΕΕΠ. Όπου είναι εφικτό, οι παρατηρητές θα ανήκουν στην ίδια Σχολή με τον/την ακαδημαϊκό που έχει αιτηθεί ανατροφοδότηση διδασκαλίας.
Η παρατήρηση από ομοτίμους/ες προτείνεται σε εθελοντική βάση μια φορά το χρόνο. Οι διδακτικές παρατηρήσεις θα είναι εμπιστευτικές και τεκμηριωμένες για να υποστηρίξουν τους/τις ακαδημαϊκούς στις διδακτικές τους πρακτικές.
Αφού ο/η ακαδημαϊκός αιτηθεί ανατροφοδότηση διδασκαλίας από το Δίκτυο Ενίσχυσης και Ανάπτυξης της Μάθησης, η διαδικασία διδακτικής ανατροφοδότησης βασίζεται σε τέσσερα στάδια όπως φαίνεται παρακάτω:
Διάγραμμα 1. Διαδικασία Παρατήρησης από ομότιμους (Bell, 2002)
Στάδια της Διδακτικής Ανατροφοδότησης
1. Ο/Η ακαδημαϊκός αιτείται ανατροφοδότηση διδασκαλίας εδώ.
2. Πριν από μια συνεδρία παρατήρησης, ο/η παρατηρητής και ο/η ακαδημαϊκός συζητούν το σκοπό του μαθήματος και ζητήματα στα οποία θα ήθελαν να επικεντρωθεί η παρατήρηση.
3. Συνεδρία παρατήρησης.
4. Ακαδημαϊκός και παρατηρητής συζητούν τη διδασκαλία μετά τη λήξη του μαθήματος για θέματα που αφορούν την υιοθέτηση καλών πρακτικών και μελλοντικές στρατηγικές διδασκαλίας.
5. Ο/Η παρατηρητής παραδίδει λεπτομερή έκθεση προς τον/την ακαδημαϊκό. Όπου υπάρχει δυνατότητα, ο/η ακαδημαϊκός μπορεί να ζητήσει επαναληπτική ανατροφοδότηση εντός του ίδιου ή επερχόμενου εξαμήνου.
Στη συνέχεια δίνεται το πρότυπο έντυπο Παρατήρησης Διδασκαλίας που θα συμπληρωθεί από τον/την Ακαδημαϊκό (Έντυπο Προ-παρατήρησης) και τον/την Παρατηρητή/τρια (Έντυπο παρατήρησης).
Βιβλιογραφία – References
Bell, M., & Cooper, P. (2013). Peer observation of teaching in university departments: A framework for implementation. International Journal for Academic Development, 18(1), 60-73.
Bell, A., & Mladenovic, R. (2008). The benefits of peer observation of teaching for tutor development. Higher Education, 55(6), 735-752. https://link.springer.com/content/pdf/10.1007/s10734-007-9093-1.pdf
Bell, M. (2002). Peer Observation of Teaching in Australia, Higher Education Academy Report. http://www.heacademy.ac.uk/resources/detail/resource_database/id28_Peer_Observation_of_Teaching_in_Australia.
Bell, M. (2001). Supported reflective practice: a programme of peer observation and feedback for academic teaching development. International Journal for Academic Development, 6(1), 29-39.
Devlin Μ. and Bell M. (2008). Peer review of teaching in Australian higher education: a handbook to support institutions in developing and embedding effective policies and practices. Publisher: voced.edu.au. ISBN 9780734040466 (electronic/internet copy)
Fletcher, J. A. (2018). Peer observation of teaching: A practical tool in higher education. The Journal of Faculty Development, 32(1), 51-64. https://lib.dr.iastate.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1023&context=fshn_hs_pubs
Siddiqui, Z. S., Jonas-Dwyer, D., & Carr, S. E. (2007). Twelve tips for peer observation of teaching. Medical teacher, 29(4), 297-300.
Sullivan, P. B., Buckle, A., Nicky, G., & Atkinson, S. H. (2012). Peer observation of teaching as a faculty development tool. BMC medical education, 12(1), 1-6.